Schaal van Richter

Onderstaand artikel is op 18-3-2011 overgenomen van de website www.natuurinformatie.nl

Wat is de schaal van Richter?
Charles was een Amerikaan die aardbevingen bestudeerde (een seismoloog). Hij leefde van 1900-1985. In 1935 bedacht hij een schaal om de energie te meten die bij aardbevingen vrijkomt. Tot die tijd had men geen betrouwbare methode gehad om de kracht van aardbevingen te kunnen meten en vergelijken.

Opgekropte energie
Een aardbeving ontstaat wanneer twee gesteentemassa's binnenin de aarde zich schoksgewijs ten opzichte van elkaar verplaatsen. De opgekropte energie die tijdens zo'n verschuiving vrijkomt zorgt voor verschillende typen zogenaamde trillingsgolven. Deze golven ontstaan op de plaats van de verschuiving (het hypocentrum) en planten zich voort door de aarde en langs het aardoppervlak. De plaats aan het aardoppervlak precies boven het hypocentrum heet het 'epicentrum'. Hoe krachtiger de beving, hoe meer energie er vrijkomt. De trillingsgolven die bij een aardbeving vrijkomen verschillen enorm in grootte (amplitude). Deze amplitude hangt af van de hoeveelheid vrijgekomen energie, maar ook van de afstand tot het hypocentrum. Hoe meer energie er vrijkomt, hoe groter natuurlijk de amplitude. En hoe verder we van het hypocentrum afstaan, hoe kleiner de amplitude wordt. De verschillende trillingsgolven en hun amplitude kunnen we meten met behulp van een instrument, een seismometer.

Geen logische schaal, maar een logaritmische
De amplitude van de geregistreerde golven wordt uitgezet op de logaritmische schaal van Richter. Deze begint bij nul, en elk volgende gehele getal betekent een tienvoudige toename in de golfamplitude. Een aardbeving met een kracht van 6 op de schaal van Richter produceert dus golven die tien keer zo groot zijn als die van een schaal 5. Deze tienvoudige toename in de golfamplitude vertegenwoordigt een dertigvoudige toename in de hoeveelheid vrijgekomen energie. Zo is een aardbeving met een kracht van 6 op de schaal van Richter 30 keer sterker dan één van schaal 5, en maar liefst 900 (30 maal 30) keer sterker dan eentje van schaal 4. De schaal van Richter is in principe een open schaal. Er is dus geen maximum waarde. In de praktijk zijn aardbevingen met een kracht duidelijk groter dan 9.0 tot nu toe niet gemeten. Theoretisch zijn die, gelukkig, ook niet erg waarschijnlijk.

Nederland
In Nederland komen tot nu toe slechts lichte bevingen voor. De beving bij Roermond in 1992 had een kracht van 5.7 op de schaal van Richter. Een aantal gebouwen liep schade op, en een enkele auto raakte beschadigd door vallend puin. Voor grote, verwoestende aardbevingen met een sterkte boven de 8 moeten we naar plaatsen op aarde waar de platen op elkaar botsen. Zoals bijvoorbeeld in San Francisco. Daar was in 1906 een zeer sterke aardbeving met een kracht van ongeveer 8.3 op de schaal van Richter. De meeste gebouwen en wegen werden verwoest en meer dan 700 mensen vonden de dood, de meesten door brand. Dat kwam omdat de waterleidingen waren gebroken en de branden niet konden worden geblust. De krachten waren zo hevig dat de aarde scheurde, met de San Andreas breuk als indrukwekkend resultaat. Veel inwoners van San Francisco wachten bezorgd op het vervolg dat is voorspeld.

Mercalli
Een andere schaal die bij aardbevingen soms wordt gebruikt is de Mercalli. Op een schaal van 1 tot X11 (hoe hoger hoe sterker) wordt de relatieve schade aan bijvoorbeeld gebouwen als gevolg van een aardbeving, gemeten.

(Bron: dit artikel is op 18-3-2011 overgenomen van de website www.natuurinformatie.nl )

In de praktijk zijn aardbevingen met een kracht duidelijk groter dan 9.0 tot nu toe niet gemeten. Theoretisch zijn die, gelukkig, ook niet erg waarschijnlijk.

In maart 2011 bleek in Japan dat de in problemen gekomen kerncentrale Fukushima-1 niet gebouwd was voor zo'n gigantische aardbeving (9 op de schaal van Richter) maar voor bevingen van hooguit 8 à 8,3 (een beving op schaal 9 is 30 x zo krachtig als op schaal 8). De kerncentrales in Californië zijn gebouwd op aardbevingen van maximaal 7 en 7,5 op de schaal van Richter.

De Fukushimacentrale (10 à 13 m boven de zeespiegel gelegen) was berekend op een tsunami van 5,70 m, doch werd getroffen door een14 m hoge vloedgolf, meer dan 2 x zo hoog als waar bij de bouw rekening mee was gehouden..

De aardbevingen in Groningen

wordt vervolgd

Onze gerelateerde web-pagina's:

- Aardbevingen

- Tsunamis