Milieuzaken.org  
feiten, getallen en opinies.

Vulkanen

vulkaanuitbarsting

U bent hier: inhoudsopgave - vulkanen

Afkorting of begrip onbekend ? Raadpleeg ons milieuwoordenboek !

en Facebook of Linkedin

Google
 
Web www.hugovandermolen.nl

Inleiding

Martin Marks (april 2022) schrijft het volgende: In zowat elke verwijzing naar klimaatverandering of opwarming van de aarde, verwijst de oorzaak en de ultieme remedie ons naar het gebruik van fossiele brandstoffen sinds de industriële revolutie en de daaruit voortvloeiende uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer. Het wordt zelden of nooit opgemerkt dat het klimaat op aarde vóór de industriële revolutie constant in beweging was, wat natuurlijk te wijten was aan natuurlijke fenomenen zoals zonneactiviteit boven en vulkanische activiteit beneden. En zeker, deze natuurlijke klimaatveranderende verschijnselen zijn nog steeds onder ons vandaag. De hoeveelheid koolstofdioxide (CO2) die door de uitbarsting van de Tonga-vulkaan in januari 2022 (tot 55 km hoog, red.) in de stratosfeer werd uitgespuugd, bedroeg bijvoorbeeld 2 delen per miljoen (ppm), wat overeenkomt met de emissie van een heel jaar op aarde. !!!

Zie echter ook hier onder onder "Vulcanen en CO2". Meestal lees ik dat de totale jaarlijkse CO2-uitstoot door vulkanen in het niet valt bij de menselijke CO2-uitstoot.

(bronnen: Climategate.nl, 13-4-2022 en wikipedia ).

Tonga-uitbarsting 2022

Vulcaanuitbarsting Tonga op 15-1-2022 gezien vanaf de GOES-17 geostationaire weersattelliet
(Klik op de foto voor een vergroting en klik hier om de video van de uitbarsting te bekijken.)

Lees hier veel meer over deze vulcaan en de ongekend heftige uitbarstingen met gevolgen over de hele wereld.


In vroeger tijden dacht men bij vulkaanuitbarstingen wel dat mensen de Goden hadden vertoornd....

Vukkaanuitbarstingen waren ooit een teken dat mensen de Goden hadden vertoornd
klik op het cartoon voor een vergroting


Tectonische platen

tectonische platen
Verdeling van het aardoppervlak in tektonische platen (bron: Wikipedia, 22-1-208)

 

Vulkanen komen veel (maar niet uitsluitend) voor op de breukvlakken tussen de zgn. tectonische platen die de aardbol bedekken.

 

Kijk hier voor een overzicht van bekende vulkanen en de tectonische platen waar ze op liggen.


gvaarkaart van de wereld m.b.t. tectonische platen

klik hier voor de pdf-file die in- en uitzoomen toestaat.

 

Zie hier een kaart van de wereld en die tectonische platen waarop de grote aardbevingen sinds 1900 en vulkaanuitbarstingen van de afgelopen 6000 jaar zijn gemarkeerd, evenals de bestaande kerncentrales (anno ?).

De kaart toont ook welke kusten kans lopen door tsunamis te worden getroffen sinds 1650, die door aardbevingen op zee worden veroorzaakt.


1000 vulcanen rond de Pacifische plaat:

de "Ring of Fire" (ring van vuur).

De Pacifische Plaat brengt langs de randen niet alleen aardbevingen voort. Ook de meer dan duizend vulkanen op de breuklijnen zijn een gevaar.

De omtrek van deze tektonische plaat wordt daarom ook wel ‘de ring van vuur’ genoemd.

  ring of fire

Onderstaande video en deze link brengen u bij fantastische en dramatische diashows en video's op Youtube, o.a. over de "ring van vuur" (ca. 450 minder en meer actieve vulcanen) rondom de tectonische plaat van de grote oceaan (Pacific), die loopt van de westkusten van Zuid- en Noord Amerika, Alaska, de Aleoeten, Japan, de Philippijnen, Indonesië, Papoea Nieuw Guinea en Nieuw Zeeland

major vulcanos

klik op de foto om de video te starten


Indonesië

kaart van vulkaanuitbarstingen in Indonesiue sinds 1900  

Klik voor vergroting ; Deze kaart toont de vele vulkanen in Indonesië, die sinds 1900 aktief zijn geweest.

Verderop wordt de uitbarsting in 1815 van de Tambora vulkaan besproken

Ook de Krakatau is een roemruchte vulcaan.
Wikipedia (d.d. 7-9-2020) schrijft er het volgende over:

In 1883 vond een grote uitbarsting van de Krakatau plaats. De berg rees op, scheurde open en stortte in, waarna de zee in het gapende gat stroomde. Het gevolg was een catastrofale explosie. Deze had een geschatte vulkanische-explosiviteitsindex (VEI) van 6 en zou daarmee ongeveer vier keer zo zwaar geweest zijn als die van de Tsar Bomba, de zwaarste tot ontploffing gebrachte kernbom ooit. De uitbarsting van de Krakatau was de zwaarste uitbarsting sinds die van de Tambora in 1815 (VEI 7).

Er ontstond een tsunami tot 30 meter hoog. Vloedgolven overspoelden de kusten van Java en Sumatra. Ruim 36.000 mensen verloren het leven en complete steden en dorpen werden weggespoeld.

 

Er rees een aswolk uit de berg die tot 50 kilometer hoogte steeg en zijn omgeving in diepe duisternis dompelde. Door de enorm grote hoeveelheid stof die in de atmosfeer terechtkwam, daalde wereldwijd het volgende jaar de gemiddelde temperatuur met 1,2 graden Celsius.

  uitbarsting van de Krakatau

Vulcanen en CO2

Vulcanen te land en ter zee samen stoten jaarlijks ca. 200 miljoen ton CO2 uit. Onze transport- en industriële activiteiten ca. 24 miljard ton, dus ruim honderd keer zo veel (bron: hier).

Hoewel op zich geen broeikasgas heeft ook de aanwezigheid van vulkanische as en andere aerosolen rechtstreeks of indirect invloed op de opwarming en afkoeling van de atmosfeer (bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Broeikasgas).Vulcaaan-uitbarstingen kunnen veel stof en zwaveldioxide in de atmosfeer brengen en kunnen daarmee de atmosfeer afkoelen.

Bij heel grote vulcaanuitbarstingen kan de zwaveldioxide wel tot 7 jaar in de atmosfeer verblijven en een afkoelend effect sorteren (bron: zie hier, gevonden op 10-3-'19)

Cloosterman (2018) schrijft er over:
"Stofdeeltjes hoog in de atmosfeer kaatsen het zonlicht terug. Stofdeeltjes blijven jarenlang in de atmosfeer hangen en houden het zonlicht tegen. Vulkaanas veroorzaakt dus afkoeling. Zwaveldioxide ( SO 2), dat vrijkomt, vormt samen met de waterdamp hoog in de atmosfeer druppeltjes zwavelzuur, welke als spiegeltjes werken en het zonlicht terugkaatsen, zodat deze de Aarde niet bereik, dus ook afkoeling ."

De uitbarsting van de Mt. Manatubo (1991) op de Philippijnen deed de aardatmosfeer een jaar later met 0,5 graden Celcius afkoelen (bron: hier, gevonden op 10-3-'19).


Hier volgt een berucht voorbeeld:
When the Tambora volcano exploded in 1815 it spewed massive volumes of ash and “greenhouse” gases including carbon dioxide into the atmosphere. There was no global warming from the greenhouse gases, but the heat-blocking ash-filled atmosphere and a quiet sun caused “the year without a summer (1816)”. Failed crops and famine stalked Europe, Asia and America (bron hier).

Tambora vulkaan, Indonesie
klik voor vergroting

 

Tambora uitbarsting in 1815

 

Een voorbeeld wordt gegeven door Viv Forbes in een kort essay op Watts Up With That, van 27 okt. 2017, getiteld: " Warmth is no Worry but Cold Kills".

When the Tambora volcano exploded in 1815 it spewed massive volumes of ash and “greenhouse” gases including carbon dioxide into the atmosphere.

There was no global warming from the greenhouse gases, but the heat-blocking ash-filled atmosphere and a quiet sun caused “the year without a summer (1816)”. Failed crops and famine stalked Europe, Asia and America.

Zie wikipedia voor details van deze uitbarsting, de gigantische orkanen en tsunami's, waar het mee gepaard ging en de gevolgen voor de rest van de wereld.


Een hoog gehalte aan het broeikasgas CO2 (veroorzaakt door 700.000 jaar vulcaanuitbarstingen) leidde 251 miljoen jaar geleden tot het grootste uitsterven uit de geschiedenis van de aarde. Dat is althans de onderzoeksconclusie in 2005 van wetenschappers van het NCAR (Centrum voor Atmosferisch Onderzoek) in Boulder, Colorado (USA). Lees meer over deze superklimaatverandering.


De klimaat-afkoelings-theorie van Bryson, in 1974.

In 1974 schreef de CIA een (geheim) rapport waarin werd gewaarschuwd voor afkoeling van het klimaat met ernstige gevolgen voor de wereld-voedselvoorziening: "Potential Implications of Trends in World Population, Food Production, and Climate" (klik hier als voorgaande links zouden breken), welk rapport pas in 1995 is vrijgegeven.

In Annexx II van dat rapport (doorscrollen naar onderen) wordt de toen vigerende klimaat-theorie van Prof. Reid A. Bryson beschreven.

Hier geven we blz.1 weer en dat deel van blz. 3 waarin wordt gesteld dat toenemende vulcanische activiteit sinds 1950 een koelend effect had op de temperatuur van de atmosfeer. Tevens dat het opwarmende effect van menselijke CO2-uitstoot de afkoeling van de aarde nog enigszins kan matigen.

klimaat-theorie van Bryson, 1974klik voor vergroting

  CO2-invloed op afkoeling van de aarde

Onderzeese vulkanen

Ongeveer 80% van de vulkaanuitbarstingen zijn afkomstig van onderzeese vulkanen (bron: Cloosterman (2018)
Dat is niet zo vreemd als je bedenkt dat 65,7% van het aardoppervlak uit zee bestaat.

Die vulkanen kunnen door hun erupties (met lava-temperaturen van wel 700 - 1200 graden Celsius) het zeewater opwarmen (bron: Cloosterman (2018).
Indien dat onder het drijfijs gebeurt, kan dat het drijfijs van onderen doen afsmelten (bron: zie hier, gevonden op 10-3-'19).

Bekijk hier 15 spectaculaire foto's van een vulkaanuitbarsting onder in de zee !



IJsland
Bovengenoemde site (zie: Welkom > Vulkanen > Vulkanische gebieden > IJsland > Vatnajokull > Grimsvotn) verhaalt zeer uitgebreid over de Ijslandse vulkanen, vele onder honderden meters ijs gelegen, het periodiek uitbarsten ervan en de gigantische chaos die dit af en toe veroorzaakt, door lavastromen, smeltende gletsjers en alles vernietigende waterstromen die daar uit voort kunnen komen. Een land dat door alle vulkaanuitbarstingen steeds groter wordt, maar wel periodiek ernstig te lijden heeft onder het natuurgeweld.

De vulkaan Grimsvötn is zeer actief, maar zelden spectaculair. In rust vormt de krater van de Grimsvötn een meer dat overdekt wordt door een rond 450 meter dikke ijslaag. Eens in de vijf à tien jaar vertoont de Grimsvötn vulkanische activiteit, al leidt dat lang niet altijd tot merkbare erupties. Wel wordt het ijs onderin de ijskap dan zodanig opgewarmd dat het smelt. Het meer loopt vol en stroomt over. Dan ontstaat een 'jökulhlaup': een rivier van smeltwater baant zich als het ware een weg door het ijs en bereikt de gletsjerrand in het zuiden. Als het ware bevrijd stort het smeltwater zich dan vanuit die nauwe tunnel via de kustvlakte in de Atlantische Oceaan.

Eén van de beruchtste erupties vond plaats in 1783, toen de Laki in het zuiden 14 tot 16 kubieke kilometer lava over het eiland uitbraakte en diverse andere vulkanen in beweging bracht. Van de 50.000 inwoners die IJsland toen telde werden er 10.000 gedood door de giftige gassen die zich verspreidden. Ook het vee stierf in grote aantallen vanwege de giftige stoffen die in hun lichamen kwam.

In april 2010 lijdt West-Europa met Ijsland mee omdat het vliegverkeer is stilgelegd vanwege de naar Europa drijvende wolken lavastof, na de uitbraken van een vulkaan in het gebied van de gletsjer Eyjafallajoekull, bijna 120 kilometer ten zuidoosten van Reykjavik.

Ijsland: vulkaanwolk


USA

De grootse vulcaan-uitbarsting in de USA sinds mensenheugenis: Mount St. Hellens in 1980

uitbraak van de Mount St Helens in de USA in 1980
klik op de foto voor een vergroting


Films:
Pompeï , 79 na Chr., film uit 2014;
Zie ook Wikipedia voor de geschiedenis van deze uitbarsting: In het jaar 79 kwam de vulkaan de Vesuvius tot uitbarsting. De vulkaanuitbarsting had tot gevolg dat de steden van Pompeï en Herculaneum werden vernietigd. Door het ooggetuigenverslag van Plinius de Jongere is er veel bekend over de uitbarsting.

Websites:
Nederland heeft een prachtige, bijzonder uitgebreide, website over vulkanen: www.vulkanisme.nl

Literatuur:
Kroonenberg, Salomon, De menselijke maat, uitg. Atlas Contact, ISBN 9789025439507.


U bent hier: inhoudsopgave - vulkanen
Google
 
Web www.hugovandermolen.nl

Deze website is een activiteit van dr. Hugo H. van der Molen, Copyright 2007 e.v.

Mail ons uw commentaar, aanvullingenen en correcties !

Follow@plattezaken en Facebook of Linkedin