Omschrijving:

Gesteenten bevatten informatie over de wijze waarop ze zijn ontstaan, en van de ontwikkeling die ze daarna hebben doorgemaakt. Gesteenten kunnen daarom iets vertellen over de geschiedenis van de aardkorst, het klimaat en de ontwikkeling van het leven. Het vakgebied dat de inhoud en de stapeling van gesteentelagen bestudeert, wordt stratigrafie genoemd. Het is nauw gerelateerd aan de paleontologie, de wetenschap die fossiele resten van leven uit het verleden bestudeert. Het opstellen en verbeteren van een Geologische tijdschaal wordt geochronologie genoemd.

De structurele geologie bestudeert vormen en structuren die ontstaan door vervorming van de Aardkorst, vooral in gebergten. Deze structuren kunnen zowel de schaal hebben van continenten als van afzonderlijke stenen. Gerelateerd hieraan is de petrologie, de classificatie en bestudering van gesteenten en hun ontstaanswijze. (redactie: Petra is het Griekse woord voor rots of steen).

Als scheikunde wordt gebruikt om de Aarde of processen binnenin de Aarde en haar atmosfeer te bestuderen spreekt men van geochemie. Op dezelfde manier spreekt men bij het gebruik van natuurkunde bij Aardse vraagstukken van geofysica, waarvan platentektoniek een belangrijk onderdeel is. Beide richtingen hebben veel raakvlakken met geologie.

Geologie wordt soms verward met aardrijkskunde. Het raakvlak tussen de twee is de fysische geografie, die de natuurlijke vorming en inrichting van het Aardoppervlak bestudeert. Fysische geografie en geologie ontmoeten elkaar in de vakgebieden geomorfologie: de bestudering van de vormen van het landschap en de sedimentologie: de bestudering van sedimenten en sedimentaire processen.

Geologen zul je zelden vinden in het klimaat-alarmistische kamp: als geen ander kennen ze de ontwikkelingen die de aarde en het aardse klimaat de 4,5 miljard (4,5 duizend miljoen) jaren van haar bestaan heeft doorgemaakt, zonder dat er een mens aan te pas kwam. Als je de geschiedenis van de aarde projecteert op een 24-uurs klok dan begon de mens te bestaan om 20 seconden voor middernacht 24 uur.

klik op de foto voor een leesbare vergroting

De mens (Homo Sapiens) bestaat ca. 200.00 jaar, wellicht 300.000 jaar en de verspreiding van onze soort vanuit Afrika naar de rest van de wereld begon waarschijnlijk pas ca. 70.000 jaar geleden. Zie Wikipedia.

Daarom staat op het (zeer leesbare, onderhoudende, geologie-college-achtige) boek "De menselijke maat", van emeritus hoogleraar geologie, Salomon Kroonenberg, het volgende op de achterflap:

"Hoe lang duurt duurzaamheid? Hoe eeuwig zingen de bossen? Wanneer begint de volgende ijstijd? Komen er nog grotere vloedgolven dan die van Fukushima? Het zijn allemaal vragen die ons dwingen ver vooruit te blikken. Wij mensen kijken door een zo nauw sleutelgat dat we denken dat het klimaat nu voor het eerst verandert en dat het niet meer zal gebeuren als we maar braaf zijn. Het heeft meer zin minstens tot het jaar 10.000 te kijken, omdat natuurlijke processen als klimaatverandering, zeespiegelstijging, aardbevingen en vulkanische erupties in veel grotere tijdschalen fluctueren. Wie zegt dat de aarde er aan gaat, bedoelt niet de aarde maar de mensheid. Een kleinzielig antropocentrisch wereldbeeld dat geen recht doet aan het feit dat de mens voor de aarde, zoals Mark Twain zegt, niets meer is dan het likje verf op het topje van de Eiffeltoren".

Hoe zo dus, Antropoceen ?

Het woord antropoceen refereert aan de tijdschalen die in de geochronologie worden gebruikt, waarin de uitgang "ceen" veelvuldig voorkomt.
" Antropo" komt van het Griekse woord Antropos wat Mens betekent.
Wat "ceen" betekent werd uitgelegd door Dirk Visser, 7 apr 2021 om 13:41- op Climategate.nl van 7-4-2021 in een reactie op een artikel van Leonardo di Gioiella: "Antropoceen":
"De naam ‘Antropoceen’ is een gedrocht wat alleen niet-geologisch onderlegden kunnen bedenken. Alle namen van de series in het Cenozoïcum eindigen op -ceen. Dat komt van het Griekse kainos wat ‘recent’ of ‘nieuw’ betekent. Het eerste deel van de namen geeft de chronologie aan, vanaf paleo-, eo-, oligo-, mio-, plio-, pleisto- tot Holoceen. De voorvoegsels betekenen oud, dageraad, weinig, minder, meer, meest, geheel. De combinatie ‘antropo’ en ‘ceen’ slaat nergens op". Zie ook de 1e tabel hier onder.

Bart Vreeken voegde om 18:32 aan de discussie nog het volgende toe over het Holoceen, de periode na de laatste ijstijd, beginnend ca. 12.000 jaar geleden:
"Ik denk dat de omslag groot genoeg is om van een nieuw tijdperk te spreken. Het recentste tijdvak in het Holoceen is het Meghalayan (red, HvdM: 4,200 years Before Present, i.e., before 1950) . Dat is als volgt gedefinieerd:
“The age began with a 200-year drought that impacted human civilizations in the Eastern Mediterranean, Mesopotamia, the Indus Valley and the Yangtze River Valley”
In het Maghalayan is het klimaat bepalend voor de ontwikkeling van de beschaving. In het Antropoceen is het andersom: de beschaving is bepalend voor de ontwikkeling van het klimaat"

Maar naar mijn mening is de behoefte om een nieuw (mensen)tijdperk te benoemen nog geen reden om zo'n tijdperk te benoemen in geologische termen. En in mijn optiek is zijn laatste zin meer een vorm van belijdenis van het AGW geloof, dan wetenschap.

klik op de foto voor een vergroting

Een duidelijker overzicht van de in de geochronologie gebruikte namen volgt hier. (of hier indien de link is verbroken).

Onderstaande tabel omvat de laatste 66 miljoen jaar (Ma = miljoen jaren) en begint met het Holoceen, dat loopt van heden tot 11,7 duizend jaar terug, dus vanaf ongeveer het einde van de laatste ijstijd - zie het cartoon boven aan de pagina).

Voor de discussies over de zin of onzin van het begrip Antropoceen geloof ik dat we echt niet verder terug in de tijd hoeven te gaan dan bovengenoemde 66 miljoen jaren.

Maar ik heb zelf ook nog iets tastbaars uit de periode van ca. 65 miljoen jaren geleden......

Naar ik heb begrepen, uit een uitzending van National Geographic, zijn de dinosaurussen ca. 65 miljoen jaren geleden uitgestorven toen een meteoriet van > 10 km doorsnede de aarde trof in (wat nu heet) New Mexico. Het maakte een einde aan hun 150 miljoen jaren durende bestaan.

Ze zijn dus niet uitgestorven door teveel te roken.........

Volgens de officiële catastrofe-theorie zou een meteoor in Yucatan zijn ingeslagen bij Mexico, en het dwingende bewijs daarvoor is het sterrenstof Iridium dat op de krater-grens ligt (bron: Rypke Zeilmaker op climategate.nl d.d. 14-2-2016).

Vanuit de omgeving van Calgary (Alberta, Canada) nam ik een paar zwarte stukjes bot van een dinosaurus voor mijn kinderen mee, uit een gigantisch massagraf-gebied, waar elk jaar door winderosie nieuwe vondsten naar boven komen, waarvan het zoeken een veel gebezigde hobby is (althans was). In Calgary is een prachtig museum aan Diosaurussen gewijd, het Royal Tyrrell Museum.

Daarom geef ik hier onder ook nog maar de tabel van het Mesozoïcum (Krijt, Jura en Trias) en het nog vroegere Perm en een deel van het Carboon.

In het Perm. ontstond........................ en in het Carboon zijn onze fossiele brandstoffen, kolen, olie en gas ontstaan.

Voor zover ik heb begrepen leefden de dinosauriërs ca. 150 miljoen jaren en stierven ze ca. 65 miljoen jaar geleden uit. Dan leefden ze dus van ca. 215 miljoen jaren geleden tot ca. 65 miljoen jaren geleden. In de spiraal-grafiek hier verder boven wordt die periode de Jurassic Period genoemd, bekend van de film Jurassic Park.

Hier (of hier indien de link is verbroken) vindt u alle geologische tijdschaal-namen tot het ontstaan van de aarde, ca. 4,5 miljard jaren geleden.

CO2 en temperatuur

De afgelopen 600 miljoen jaren varieerde de temperatuur op aarde tussen de ca. 12 en 22 graden C en de CO2 concentratie (nu ca. 420 ppm) tussen de 7000 ppm en die van ca. 150 jaar geleden, ca. 280 ppm..

Ook 300 miljoen jaren geleden was de CO2-concentratie zo gevaarlijk laag. Want onder de 150 ppm sterft alle leven op aarde.

Anderzijds is de huidige CO2-norm voor de lucht in gebouwen een maximum van 1000 ppm. Dus het commentaar van Pierre Gosselin onder de rechter CO2 / "benzine"-meter moge voor de aarde opgaan, maar voor de mensheid denk ik niet.

Onderstaande grafiek toont geen verband tussen deze 2 variabelen, zoals tegenwoordig wel wordt verondersteld.

Ik heb mensen gelezen die stellen dat die relatie er vroeger in geologische tijdperken wellicht niet was, maar dat die relatie er tegenwoordig wel is. Valt dat natuurwetenschappelijk uit te leggen ? Wie het weet mag het me uitleggen !

600 miljoen jaren temperatuur op aarde De blauwe lijn in bovenstaande grafiek van www.geocraft.com laat zien dat de gemiddelde temperatuur van de atmosfeer bij het aardoppervlak al 600 miljoen jaren schommelt tussen de 12 en 22 graden Celcius. De tijdschaal (in miljoenen jaren) op de grafiek suggereert dat het nu gemiddeld 12 graden Celcius is (helemaal rechts in de grafiek), maar in feite is de atmosfeer vlak bij de aarde momenteel gemiddeld 15 graden Celcius. Uit de ijstijdencyclus kun je opmaken dat de temperatuur in de recente ijstijden ca.6 graden Celcius moet zijn geweest (ca. 9 graden lager dan het huidige gemiddelde van ca. 15 graden). Zie hier en vooral ook hier (sorry, link is verbroken) voor bespreking van deze grafiek en vele andere gerelateerde grafieken en onderzoeksgegevens.

Hoe zo dus, Antropoceen ?

Overpeinzingen:

De natuurlijke rijkdom die de mens in "zijn beginne" aantrof is vaak al niet meer, veel bergen zijn ontbost, "voor goed" van aarde ontdaan, althans in onze tijdrekening. Veel dieren en planten bestaan slechts nog als tekening, als gedroogd of opgestopt exemplaar in onze musea, door menselijk ingrijpen voor goed uitgeroeid. Natuurlijk hebben we ook veel fossielen en skeletten van soorten die niet door de mens zijn uitgeroeid, maar door evolutionaire selectie en de natuurlijke klimaatwisselingen, waaraan onze aarde nou eenmaal onderhevig is. Velen menen dat we wat dat aangaat de natuur momenteel te veel helpen en daarmee versnelt een rampzalige klimaatverandering teweegbrengen. Het gezaghebbende medische tijdschrift The Lancet heeft medio 2009 klimaatverandering uitgeroepen tot het grootste medische probleem ter wereld (bron: Prof. Schellekens in het FD van 23-5-2009): "De gevolgen zouden zich niet beperken tot dramatische verspreiding van tropische ziekten als malaria, maar de gezondheid van miljarden mensen zou worden bedreigd door tekorten aan voedsel en vers water en de gevolgen van extreme natuurrampen zoals overstromingen en hittegolven. Ook het onbewoonbaar worden van vooral kustgebieden en de grote stromen vluchtelingen die daarop volgen, zullen de gezondheid ondermijnen. Slachtoffers zullen vooral vallen onder kinderen en ouderen in de ontwikkelingslanden.".

Vinden we dat erg voor de natuur ? Nou, het lijkt me dat het vaak juist erg voor de mens wordt gevonden. Al die bewoners in de delta's en aan onze kusten. Die zouden hun huizen onder water zien komen te staan, en erger. Maar net zo erg als de onomkeerbare erosie die we op onze bergtoppen hebben aangericht en de massale vernietiging van onze oerwouden ?

Om het aantal weersgerelateerde slachtoffers laag te houden moeten we denk ik ontmoedigen dat mensen zich vestigen langs kusten en in rivierdelta's. Want het water blijft voorlopig waarschijnlijk wel gestaag stijgen. Dat weten we al eeuwen en toch vestigen we ons steeds meer in kwetsbare gebieden. Op de zondagsschool leerden we al dat een wijs man zijn huis niet op het strand zou bouwen, maar een dwaas wel. Zie de video. Amen.

Overigens lijkt het er op dat het bovengenoemde artikel in The Lancet, evenals Greta Thunberg in haar toespraak voor de VN in september 2019, er er vooralsnog goed naast zaten: Onderstaand rapport van het IPCC stelt dat er weinig of geen bewijs is dat er tegenwoordig meer extreem weer is en dat daar meer slachtoffers door ontstaan. De grafiek rechts laat zien dat we het de afgelopen 100 jaar prima hebben gedaan met het verlagen van doden door weersomstandigheden (hoezo door klimaatveranderingn ?). We hebben ons prima aangepast aan de veranderende omstandigheden ! Zoals we in Nederland al vele eeuwen doen. Ook de wereld-voedselvoorziening doet het de laatste eeuw prima, ook recentelijk en de honger in de wereld is sterk afgenomen. CO2-toename bleek de afgelopen decennia tot aanzienlijke vergroening van de aarde. Een zegen voor de aarde. Als Sigrid Kaag anno maart 2021 pleit voor nieuw leiderschap, haar leiderschap natuurlijk, en stelt dat de klimaatkwestie een zaak is van "do or die", dan denk ik dat ze bovenstaande teksten en nevenstaande grafiek eerst maar eens moet bestuderen en onderstaand IPCC-rapport. Ook stel ik voor dat ze op haar nachtkastje het prachtige volumineuze boek Extreem Weer ! van Buisman ter lezing legt. Ze verwijt minister president Rutte terecht dat hij lijdt aan structureel geheugenverlies. Ze ziet wel de splinter in zijn oog, maar niet de balk in de hare: complete klimaatamnesie. Lees dat boek maar voor het slapen gaan. Welterusten Sigrid ! Literatuur; Buisman, J. (2011), Extreem Weer !, een canon van Weergaloze Winters & Zinderende Zomers, Hagel en Hozen, Stormen en Watersnoden, Uitg. Van Wijnen - Franeker, 576 p. met vele illustraties en tabellen in kleur, ISBN: 978 905 194 35 80. Het boek beschrijft fraai geïllustreerd het extreme weer van de afgelopen 2000 jaar in Nederland.

Hans Labohm schrijft hierover op climategate.nl van 21-4-2018: "Het IPCC heeft geen trends kunnen ontdekken in weersextremen en al helemaal geen verband met CO2."

Desalniettemin is de mensheid druk bezig grote delen van de natuur te vernielen of te vervuilen en hebben vele diersoorten het dank zij ons heel moeilijk om te functioneren of te overleven.

Moeten we ons als soort dan maar opheffen, altruïstisch en milieubewust als we soms pretenderen te zijn ? Veruit de meesten vinden die gedachte maar niks. We werpen ons liever op begrippen als energiebesparing en de ontwikkeling van "schone" energie, en verdringen graag dat het eenvoudigweg de steeds uitdijende existentie van de menselijke soort is, die maakt dat de wereld die we eens als soort aantroffen, ooit door onze soort zal worden achtergelaten in een desolate toestand. Het "ga heen en vermenigvuldigt u" lijkt deerlijk uit de hand gelopen en onomkeerbaar. Alleen in het op milieugebied vaak verguisde China heeft men van staatswege een geboortebeperking-politiek durven invoeren. Lijkt me persoonlijk niet leuk, maar wellicht toch een zinvolle manier om de wereld-bevolkingsexplosie te beperken. Maar ja, wie zorgt straks voor de oude dag van een generatie die dit verzon ? inmiddels (2021) mogen Chinezen al weer 3 kinderen krijgen, maar de animo lijkt gering. De ethiek en de religie lijken achter de - milieu bedreigende - werkelijkheid aan te lopen, de Katholieke Kerk achteraan ? Of toch niet ?

Maar veel waarschijnlijker lijkt me het scenario dat de zich nu als sprinkhanen gedragende menselijke soort op een gegeven moment drastisch wordt gereduceerd door de volgende ijstijd. Wellicht dat de toch zeer intelligente - en door scha en schande nog wijzer geworden - mensheid zich daarna op een meer beheerste manier ontwikkelt en in het volgende interglaciale tijdperk (ruim 100.000 jaar later) werkelijk tot bloei komt in harmonie met de natuur. Overigens vertelde bioloog en schrijver Midas Dekker in het TV-programma "Pauw en Witteman" op 7-12-2009 dat er momenteel meer kilo's mieren op onze aarde rondlopen dan kilo's mensen. En dat de kakkerlak het al honderden miljoenen jaren prima doet. In dat zelfde programma gaf hij zijn mening dat we als mensen welliswaar ongebreideld rotsooi in de lucht, de zee en op het land gooien en daar flink in roeren, maar dat het volgens hem zeker is dat we daarmee - hoe dan ook en met welke preciese effecten dan ook - ons eigen milieu verpesten en daarmee dat van de overige flora en fauna

In het zgn. Antropoceen verstiert de mensheid de natuur al millennia. De steeds uitdijende mensensoort is een natuurvernietiger. Dat was in de Romeinse en Griekse oudheid ook al zo. Bossen werden kaalgekapt, er werden oorlogsschepen van gebouwd en er was landbouwgrond nodig. Milieuvervuling was er ook al. Ook toen al stierven Romeinen jong door loodvergiftiging en slaven die in de asbestmijnnen hadden gewewrkt in Griekenland of Rome, waren minder waard omdat ze al jong zouden sterven aan longziektes.

Maar om dat nou een geologisch tijdperk te noemen lijkt mij ordinaire klimaat-alarmistische Newspeak.
Dat geheel in lijn met de Newspeak die de Britse krant The Guardian tegenwoordig hanteert als er over klimaat wordt geschreven.

De benaming Antropoceen suggereert een verband tussen het bestaan van de mensheid en geologische processen of toestanden. Nou, toegegeven, we graven voor verwarming (olie en kolen) en voor benodigde mineralen vreselijk veel grond af en verplaatsen dat over de hele wereld en dat schijnt op de aardkorst een zekere onbalans teweeg te kunnen brengen, die wellicht zelfss invloed kan hebben op het draaien van de aarde en/ of de stand van de aardas etc. etc. In die zin is er dan sprake van geologische processen. Maar die effecten moeten dan wel dusdanig groot zijn dat we er een geologisch tijdperk naar willen vernoemen.

Sinds lang gebruiken we hier de Christelijke jaartelling. In Canada merkte ik in 2009 dat dat niet meer kon. Het werd Common Era. Ook al weer Newspeak voor voor / na Christus. We zouden over kunnen gaan op 202-duizend en 21 jaar Human Era, geschreven als 202.021 jaar Human Era, dan kunnen de Christenen er ook nog mee uit de voeten. Geen geologische flauwekul, dus. En bidden dat de natuur het gaat overleven. De aarde zelf overleeft ons heus wel.

De - door "do-or-die" anno maart 2021 zo vurig gewenste - verandering van leiderschap (wie durft ?) zal er voor moeten zorgen dat we de natuur op aarde weer gaan koesteren en dat we bijgelovigen, die denken dat we het klimaat kunnen veranderen, verbannen naar een groot, liefst afgelegen, eiland dat dan wellicht langzaam ten onder gaat wegens de door hen verwachte versnellende zeespiegelstijging. Vroeger stuurden de Engelsen dissidenten naar Australië, dus het kan wel.....Stalin en Hitler hadden er ook al een handje van, grote volksverhuizingen, de Turken ook,

Klinkt inmiddels natuurlijk niet meer politiek correct en dus ongewenst, zo'n gedwongen volksverhuizing (nou ja, zouden er echt hele volksstammen achter Frans Timmermans en " do-or-die" Sigrid Kaag aan gaan naar dat verre verbanningsoord ? Dat moet ik nog zien,)

Maar als we ze niet verbannen ver-industrialiseren ze de hele wereld met hun malle windmolens en zonneweides (lees Geopferte Landschaften), terwijl wij met kerncentrales ons land en onze natuur mooi intact kunnen laten. Immers, kernenergie heeft verreweg de hoogste energiedichtheid en neemt dus weinig landoppervlak in beslag. Dat land kunnen we dan blijven gebruiken voor landbouw, natuur en bewoning, zonder dat ons land één groot industriegebied wordt van windmolens en zonnevelden, zoals door velen wordt gevreesd en zo indringend is verwoord door Reynier Pronk in zijn gedicht De donkere kant van de maan, waarvan hier onder een fragment:

Ik werd geboren in het land van Jacq. P. Thijsse.
Maar sterven ga ik in een industriegebied
en ween om hen die ik daar achter laat.
Uit angst om het straks te verliezen, verwoest men nu het land.

Nou ja, ook uit Christelijk oogpunt kan dat allemaal natuurlijk niet, dat massaal verbannen en zo. We zouden ze sowieso de kennis en de middelen moeten geven om hun mooie eiland keurig van dijken en waterkeringen te voorzien. Voor Nederland een mooi verdienmodel in de toekomst, zoals al eeuwen het geval is gewees.

Binnen die dijken kunnen de CO2-gelovigen dan naar hartelust hun eigentijdse kathedralen bouwen om later in de CO2-hemel te komen.

Maar wat mij betreft is er geen sprake van een Antropoceen, hooguuit van een Human Era (HE), en zitten we daarmee inmiddels op ca. 2 à 3 honderdduizend en 2021 jaar HE. Slechts een onbeduidende fractie van de honderden miljoenen jaren van het tijdperk der Kakkerlakken en - qua totaal lichaamsgewicht - onbeduidender dan het Rijk der Mieren.

Het Antropoceen is - na een debat van 15 jaren - officiëel begraven.

(bron: Twitter = X, 10-3-2024)

Nawoord d.d. 18-12-2021

In geologisch tijdsperspectief is het CO2-niveau momenteel extreem laag , een niveau dat ca. 270 - 300 miljoen jaren geleden ook ongeveer zo laag was, maar meestal dus (heel) veel hoger. Dat is belangrijk omdat men aanneemt dat bij een niveau lager dan ca. 150 ppm alle leven op aarde verdwijnt, zowel flora als fauna. Sommigen stellen dat de aarde (dwz. de natuur) "snakt" naar meer CO2. Lees het essay uit 2021 van Patrick Moore, die uitlegt waarom het verstoken van fossiele brandstoffen en daarmee het verhogen van de CO2-concentraties een zegen is voor de natuur op aarde. Naar mijn menig wellicht de enige reden om momenteel te spreken van het begin van het zgn. Antropoceen, een concept waar ik - voor het lezen van zijn essay - niet zo gecharmeerd van was.

Naar schatting (Moore, 2021) bereikte de CO2 concentratie tijdens de laatste ijstijd, die 18.000 jaar geleden zijn hoogtepunt bereikte, een dieptepunt van 180 ppm. Dat is slechts 30 ppm boven het niveau waarop planten beginnen af te sterven.
In 1850 (vooraf aan de industriële revolutie en de gigantische wereldbevolkingstoename was het niveau ca. 285 ppm). In 2015 is de CO2-concentratie boven de 400 ppm gekomen.

De natuur vergroent en bloeit op: leve het Antropoceen !

Volgens Theo Wolters (zie zijn interview door Marcel Crok op 4-6-2016) is de natuur en de voedselproductie de laatste tijd door een betere verhouding tussen zuurstof (O) en CO2 enorm gestimuleerd: "eindelijk kon de natuur weer op adem komen", nadat door de laatste ijstijd de natuur zo'n beetje verbrand was door een te hoge zuurstofconcentratie t.o.v. CO2-concentratie. Recent onderzoek (we schrijven 2016) heeft uitgewezen dat de begroeing op aarde ca. 14% is toegenomen door toename van CO2 in de atmotfeer Elsevier van 21-1-2017, p. 66, 67 en 69 wijdtt er een artikel aan

zie ook: co2coalition.org

De wereld wordt groener door toename van CO2: klik op de kaart voor een vergroting
Zie hier voor verdere uitleg van deze grafiek die komt uit onderzoek van Zhu et al. (2016)

De Partij voor de Planten kan de vlag uit steken !

CO2-the Good Gas, a musical (by C. O'Toole)

Literatuur:

Buisman, J. (2011), Extreem Weer !, een canon van Weergaloze Winters & Zinderende Zomers, Hagel en Hozen, Stormen en Watersnoden, Uitg. Van Wijnen - Franeker, 576 p. met vele illustraties en tabellen in kleur, ISBN: 978 905 194 35 80. Het boek beschrijft fraai geïllustreerd het extreme weer van de afgelopen 2000 jaar in Nederland.

Gioiella, Leonardo da, Antropoceen, Climategate.nl, 7-4-2021.

Kroonenberg, Salomon, (boek 2007) De menselijke maat: de aarde over tienduizend jaar", uitg. Atlas Contact, ISBN 9789025439507. Warm aanbevolen voor iedere leek die graag op een plezierige manier veel wil leren over geologie.

Moore, Patrick, Moeten we eigenlijk niet blij zijn met CO2 ?, Climategate.nl, 27-7-2021

Pronk, Reynier, : "De donkere kant van de maan", Climategate.nl , 4-4-2021.

	Web www.hugovandermolen.nl

Deze website is een activiteit van dr. Hugo H. van der Molen, Copyright 2007 e.v.

Mail ons uw commentaar, aanvullingenen en correcties !

Follow @plattezaken en Facebook of Linkedin